درخت ارس 2400 ساله
در دامنه های جنوبی رشته کوه های البرز، از آذربایجان گرفته تا خراسان، به ویژه در شرق کشور، درختی زیبا می روید که به درخت ارس 2400 ساله شهرت دارد و در ارتفاعات 2500 متری می روید. این درخت را به نام های اُرس یا وَرس یا سرو کوهی که به نام های هُورَس، اَورَس، اُرسا، اَریس،اَرچا و اردوج می باشد، می شناسند و نیز می خوانند.
این درخت از گونه ی سرو بسیار با ارزشی می باشد که دیر زیست است و در مناطق کوهستانی نیز دیده می شود و در ارتفاعات به صورت گسترده یافت می شود. این درخت، بسیار پایدار و سازگار با هر نوع آب و هوایی می باشد و برگ هایش به مانند دیگر گونه های سرو سوزنی شکل می باشد و دارای عمری طولانی حتی بیشتر از دو هزار سال می باشد؛ هم چنین در برابر بیماری ها و انگل های طبیعی بسیار مقاوم است، حتی آسیب انگل ها تنها باعث مقاوم شدن این درخت و تنوع رخ و ریخت تنه و شاخه های آن می شود که حتی زیبایی آن را دو چندان کرده است و این تفاوت در اشکال این درخت در گذر سال ها بوده است که به این صورت در آمده است.
پراکندگی این گیاه به صورتی است که در سطح کشور ایران می باشد و به اندازه دو میلیون هکتار است که بیشتر در البرز تمرکز دارد. اُرس در ایران از جمله درختان حفاظت شده به شمار میآید که قطع آن ممنوع است. از دیرباز در فرهنگ ایران اُرس و سرو نماد جاودانگی و نامیرایی بوده اند. اُرس در سه گونه درختی، درختچه ای، و خزنده یافت میشود که گونه اخیر آن را میتوان در دامنه های شمالی البرز که میزان بارندگی بیشتری دارد، هم چون ارتفاعات سماموس و ارفه کوه یافت.
ارس، هرس، هرست یا پیرو که در گویش های مختلف آن را به صورت های مختلف بیان می کنند. این گونه درخت ارس جز درختانی می باشد که از آن حفاظت می شود و قطع آن ممنوع می باشد.
این درخت زیبا که اشاره کردیم گونه از سرو می باشد، به عبارتی سرو نماد جاودانگی و حیات پس از مرگ می باشد که می توان از این درخت به عنوان نمونه ای بارز و واضح از میراث کهن ایران اشاره کرد.
این درخت که عمری طولانی دارد صمغی از خود ترشح می کند که پس از قرار گرفتن در مقابل نور خورشید و یا با وزش باد و سایش ساقه ها بر روی هم آتش می گیرد و از بین می رود، از این رو مردم محلی معتقدند این درخت خود را می کشد.
البته گفتنی است که از صمغ، برگ و ریشه این درخت به صورت محلی به عنوان مصرف دارویی، برای ناراحتی های پوستی و… استفاده می شود.